دلایل شکستن دندان و جلوگیری از آن

مراقبت از دندان و علل شکستن آن

از آنجا که دندان سالم نقش اساسی در تغذیه، تایید اجتماعی، اعتماد بنفس و زیبایی دارد، مراقبت از دندان‌ها بسیار ضروری است. شکستن دندان‌ها می‌تواند آسیب‌های جدی به وضعیت سلامت و اجتماعی شما وارد کند. بنابراین خوب است که بدانیم که چرا یک دندان می‌شکند و چطور باید از بروز این معضل جلوگیری کنیم. 

علل شکستن دندان

شکستن دندان به هر گونه آسیب که منجر به ترک برداشتن، شکستگی‌های سطحی و کوچک تا شکستگی‌های چشم گیر اطلاق می‌شود. اگر دندان شما به قول معروف نوک پران شد! به این معنی نیست که اتفاق مهمی رخ نداده است. به منظور جلوگیری از این اتفاق نکته‌های زیر را مد نظر داشته باشید تا بدانید علت شکستن دندان چیست و جلوی آن ر بگیرید: 

1. جویدن و گاز زدن مواد سخت
   هر چند دندان‌های ما سال‌های طولانی در خدمت جویدن‌های آرام و همیشگی ما بوده است اما این بدین معنی نیست که آنچنان استحکام دارد که بخواهید با آن چیزهای سخت بشکنید یا بجوید. عادت‌های اشتباه نظیر جویدن خودکار یا ناهن هم به طور طولانی مدت می‌تواند به دندان آسیب وارد کند. این کار منجر به ضعف مینای دندان و در نهایت شکستگی می‌شود. 
   
2. پوسیدگی دندان
   دومین موردی که می‌تواند به مرور منجر به ضعف دندان، تخریب مینا و در نهایت شکستن دندان شود پوسیدگی دندان است. در صورتی که پوسیدگی سطحی است با مراجعه به دندان پزشک ممکن است نیاز به درمان‌های جدی و پر کردن نباشد و بتوان با روش‌های مراقبتی آن را بهبود بخشید. بنابراین از مراجعه به دندان پزشک سرباز نزنید. 
   
3. دندان‌قروچه   
   افرادی که دچار استرس هستند ممکن است استرس خود را در خواب و به صورت دندان قروچه نشان دهند. این عارضه که با نام علمی براکسیسم شهرت یافته است، منجر به سایش دندان‌ها و فشار زیاد به دندان‌ها می‌شود. اگر این عارضه درمان ریشه‌ای نشود، در کوتاه مدت می‌توان شاهد تخریب دندان‌ها بود. 
   
4. ضربه و آسیب فیزیکی
   در صورتی که ورزشکار هستید باید مراقبت‌های جدی‌تری نسبت به دندان خود داشته باشید. گاهی برخورد یک توپ با صورت حتی اگر تاثیر جدی روی سر شما نداشته باشد می‌تواند تا تخریب دندان پیش برود. بنابراین مراقبت از دندان‌ها در ورزش‌های مخصوصا رزمی بسیار اهمیت دارد. از طرفی هر گونه زمین خوردن، تصادف یا غیره نیز می‌تواند آسیب‌های جدی به دندان وارد کند. از جمله کارهایی که ورزشکاران به کرات انجام می‌دهند و توجهی به بروز عارضه شکستگی دندان و یا لق شدن دندان ندارند باز کردن درب بطری آب است! لطفا این کار را با دست خود انجام دهید. 
   
5. تغییرات دمایی ناگهانی
   همیشه وقتی در هوای سرد قدم می‌زنیم، نوشیدن یک فنجان چای داغ می‌چسبد! اما این کار اگر بلافاصله انجام شود می‌تواند منجر به ترک برداشتن دندان شود. به طور کلی تغییر ناگهانی دمای دهان (از سرما به گرما و یا بالعکس) می‌تواند دندان را تحریک کرده و منجر به شکستگی یا ترک برداشتن دندان شود. 
   
6. درمان‌های نامناسب قدیمی
   ممکن است بعد از گذشت مدت زمانی از پر کردن دندان یا انجام روکش، فشاری نا متقارن روی دندان‌ها باشد یا اینکه تنظیم و تعادل درستی در سطوح دندان‌ها نباشد. در چنین شرایطی ایجاد فشار نامتقارن می‌تواند منجر به اضافه بار روی دندان‌های دیگر شده و دندان ترک بردارد یا بشکند. در این باره باید حتما با دندانپزشک قبل از بروز حادثه مشورت کرد. 

نشانه‌های ترک خوردن دندان

ترک خوردن دندان به اندازه شکستن دندان واضح نیست. اگر به ترک خوردگی‌ها توجه نشود، به زودی شاهد شکستن دندان خواهیم بود که این موضوع می‌تواند برای‌مان گران تمام شود. برخی از نشانه‌های ترک بردن دندان به صورت زیر است: 
• احساس درد ناگهانی موقع جویدن غذا یا گاز زدن میوه نظیر سیب یا ساندویچ
• احساس درد هنگام ورود هوای خنک به دهان 
• احساس درد موقع مصرف مواد شیرین مثل عسل یا شیرینی
• بروز دردهای ناگهانی و متناوب که هیچ علت مشخصی ندارند. 
• خونریزی یا التهاب لثه در کنار دندان متورم و دردناک 
• ایجاد نواحی تیز و برنده روی دندان‌ها (نوک پران شدن دندان) 

روش‌های جلوگیری از شکستن دندان

راهکارهای ساده‌ای وجود دارد که می‌توان به کمک آن جلوی ترک برداشتن و شکستن دندان را گرفت. در این باره نکات زیر راهگشاست: 
1. هرگز اشیای سفت و سخت را با دندان خود نجوید. 
2. بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و حتما از دهان شویه‌ها استفاده کنید. (به مقاله انواع دهانشویه مناسب برای هر فرد مراجعه نمایید.)
3. در صورت بروز دندان قروچه مشکل اساسی خود را با کمک یک روانپزشک حل کنید. در صورتی که بیماری‌های عصبی مثل صرع دارید، حملات صرع می‌تواند روی دندان اثر منفی بگذارد. بنابراین استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد هنگام خواب به شدت توصیه می‌شود. 
4. در صورتی که به صورت حرفه‌ای ورزش می‌کنید و سلامت دندان های‌تان در خطر است، از مراقب و محافظ دهان و دندان استفاده کنید. 
5. مراقبت تغییرات سریع دمای داخل دهان باشید. در مصرف خوراکی‌های گرم و سرد تعادل داشته باشید. 
6. نسبت به درمان و ترمیم دندان شکسته سریع اقدام کنید. 
7. ترمیم با کامپوزیت دندان می‌تواند روشی ساده برای ترمیم و بازسازی ترک‌ها و شکستگی‌های ساده باشد. در مورد این روش نیز با پزشک خود مشورت کنید. 
8. برای جلوگیری از شکستن دندان عصب کشی شده و پر شده حتما روکش استفاده کنید. 
9. در صورتی که شکستگی چنان عمیق است که مغز دندان شما آسیب دیده درمان باید به صورت عصب کشی دندان و ترمیم انجام شود. 

به محض شکستن دندان چه کنیم

ممکن است دندان سالم شما به دلیل هر اشتباه شکسته شود یا ترک بردارد. ضمن این که باید سریع به دندان پزشک مراجعه کنید، اما ممکن است مراجعه به دندانپزشک در لحظه امکان نداشته باشد. در چنین شرایطی با رعایت توصیه‌های زیر از بغرنج‌تر شدن اوضاع جلوگیری کنید تا اینکه خودتان را به یک دندانپزشک برسانید. 
1. آرامش خود را حفظ کنید و احساسات خود را کنترل کنید. 
2. هر گونه دستکاری دندان می‌تواند منجر به تخریب بیشتر شود. 
3. درصورتی که همراه با درد خونریزی نیز شروع شده است باید سریع به دندانپزشک مراجعه کنید. 
4. محیط دهان را به محض شکستن دندان با آب نمک بشویید. 
5. اگر خونریزی سطحی است با یک گاز استریل ناحیه خونریزی را بپوشانید تا خون بند آید. 
6. در صورت بروز تورم ضمن استفاده از دهان شویه، از کمپرس آب سرد استفاده کنید. 
7. در صورتی که دندان دچار شکستگی جزیی یا جدی شده باشد نواحی شکسته شده را به منظور جلوگیری از تخریب بیشتر با آدامس بدون قند، موم دندان و یا پنبه بپوشانید تا آسیب جدی‌تر نشود. موم دندان به راحتی در داروخانه‌ها در دسترس است. 
8. در صورتی که دندان شکسته شده احساس درد دارد، سعی کنید با نوشیدنی‌ها آن را تحریک نکنید و از مسکن‌های بدون نسخه مثل استامینوفن استفاده کنید تا درد کاهش پیدا کند. 
9. از جویدن غذا با دندان شکسته خودداری کنید. 
10. اگر دندان به طور کامل شکسته شده است، قسمت شکسته شده را در مقداری شیر یا آب نمک نگهداری کنید و سریع خود را به دندانپزشک برسانید. دندان شکسته شده اگر سالم باشد ممکن است در فرآیند ترمیم به کارتان آید. 

نتیجه‌گیری: 
شکستن دندان ممکن است برای هر کسی در هر شرایطی رخ دهد. برای اینکه دچار این حادثه نشوید، رعایت اصول اولیه ضروری است. اما اگر به هر دلیل دچار ترک خوردن دندان شدید، می‌توانید با رعایت نکات اورژانسی که در این مطلب آورده شده است، نسبت به حفظ سلامت بیشتر دندان بکوشید و خود را به دندانپزشک حاذقی برسانید تا فرآیند درمان و ترمیم را برای‌تان آغاز کند. 
آیا تجربه‌ای از شکستن یا ترک برداشتن دندان دارید؟ تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.